Τι κοινό έχουν οι χρυσαφένιες αμμουδιές, η ιστιοπλοΐα στη Μεσόγειο και η εξερεύνηση υποθαλάσσιων ναυαγίων; Όλα μαζί απαρτίζουν τη λεγόμενη βιομηχανία του ‘θαλάσσιου και παράκτιου τουρισμού’, έναν τομέα με μεγάλη δυναμική, αλλά που δεν του έχει δοθεί η δέουσα προσοχή.

Πέρα από το μοντέλο ‘ήλιος & θάλασσα’

Ο παράκτιος τουρισμός περιλαμβάνει τις ψυχαγωγικές και αθλητικές δραστηριότητες που έχουν ως βάση τους την παραλία (κολύμβηση, σέρφινγκ, ψάρεμα), αλλά και άλλου τύπου δραστηριότητες όπως επισκέψεις σε ενυδρεία και παρατήρηση της θαλάσσιας ζωής (π.χ. προστασία θαλάσσιας χελώνας στις ακτές των νησιών). Ο θαλάσσιος τουρισμός καλύπτει δραστηριότητες στα ανοιχτά της θάλασσας όπως η ιστιοπλοΐα,  η περιήγηση με σκάφη και η κρουαζιέρα. Πολλές από αυτές τις δραστηριότητες έχουν ένα διαπολιτισμικό χαρακτήρα όπως η εξερεύνηση αρχαίων μονοπατιών, οι γαστρονομικές απολαύσεις ανά περιοχές, αλλά η γνωριμία με τοπικά έθιμα και παραδόσεις που σχετίζονται με τη θάλασσα και τη ναυτική ζωή.

‘Αλιεύοντας’ οφέλη

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, 3,2 εκατομμύρια άνθρωποι βρίσκουν εργασία σε αυτόν τον τουριστικό κλάδο  που παράγει ετησίως 183 δις ευρώ (ακαθάριστη προστιθέμενη αξία) και εκπροσωπεί το 1/3 της θαλάσσιας οικονομίας. Περίπου το 51% των ξενοδοχειακών μονάδων στην Ε.Ε. συγκεντρώνεται σε περιοχές κοντά στο υγρό στοιχείο,  με τα περισσότερα εξ αυτών να βρίσκονται στον ευρωπαϊκό Νότο. Οι μισοί από τους Ευρωπαίους που πήγαν πέρυσι κρουαζιέρα, προτίμησαν τη Μεσόγειο, ενώ  η κρουαζιέρα προσφέρει 330 χιλιάδες θέσεις εργασίας εντός Ε.Ε. και αποφέρει κύκλο εργασιών αξίας 15,5 δις ευρώ (2012).

Ο θαλάσσιος και παράκτιος τουρισμός έχει ακόμα να προσφέρει πολλά, δεδομένου μάλιστα ότι η Ευρώπη αποτελεί ακόμα τον υπ’ αριθμό 1 τουριστικό προορισμό, προσελκύοντας το 52% των παγκόσμιων αφίξεων. Σύμφωνα με τη «Στρατηγική της Ε.Ε. για τη ‘Γαλάζια Ανάπτυξη’», η εν λόγω βιομηχανία αναμένεται να αναπτυχθεί με ρυθμό 2-3% μέχρι το 2020. Μεριμνώντας για το μέλλον, το Φεβρουάριο του 2014, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υιοθέτησε την «Ευρωπαϊκή Στρατηγική για περισσότερες θέσεις εργασίας & ανάπτυξη στον τομέα του θαλάσσιου & παράκτιου τουρισμού».

Ξέχωρα από τις ευκαιρίες που είναι αρκετές, ο κλάδος αντιμετωπίζει και ισάξιο αριθμό προκλήσεων. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η Ε.Ε. θα χρειαστεί να παρατείνει την τουριστική σαιζόν πέραν του καθιερωμένου, να αντιμετωπίσει προβλήματα βιωσιμότητας που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, την πρόσβαση σε απομακρυσμένα μέρη, την περιβαλλοντική μόλυνση, την υποβάθμιση του αστικού τοπίου λόγω υπερδραστηριότητας, την έλλειψη χρηματοδότησης, αλλά και το δριμύ ανταγωνισμό από τους τουριστικούς προορισμούς εκτός Ε.Ε.

Ελλάδα, το απέραντο γαλάζιο

Με 18.400 χλμ ακτογραμμής,  αναπτυγμένη τουριστική υποδομή που παράγει ετησίως το 17% του εθνικού εισοδήματος, η Ελλάδα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ευμάρεια της βιομηχανίας  του θαλάσσιου & παράκτιου τουρισμού. Η ελληνική προεδρία αποσκοπεί στο να αναδείξει το δυναμισμό του κλάδου, να εμπλέξει τους παράγοντες που συμβάλουν στη διαδικασία σε έναν εποικοδομητικό διάλογο (λιμενικές αρχές, τουριστικούς πράκτορες, επιχειρηματίες) και να ενισχύσει την ιδέα της σύστασης ‘μακρο-περιοχών’ στρατηγικού ενδιαφέροντος, όπως είναι η Βαλτική,  η Αδριατική/Ιόνιο και ζώνες του Ατλαντικού. Επιπρόσθετα, μαζί με την ιταλική προεδρία που θα διαδεχθεί την ελληνική κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2014, προβάλλεται η πρωτοβουλία ανακήρυξης του 2014 ως «Έτος Μεσογείου». Υπό αυτό το πρίσμα, η Προεδρία θα διοργανώσει δύο συνέδρια υψηλού επιπέδου ένα για τον θαλάσσιο και παράκτιο τουρισμό και ένα για το διαδικτυακό μάρκετινγκ και τα νέα εργαλεία αυτού.

Δείτε επίσης: Ελληνική Προεδρία - Θάλασσα; Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Παράκτιος και Θαλάσσιος Τουρισμός & Στρατηγική της Γαλάζιας Ανάπτυξης